یکی از معدود ضایعاتی که حتّی پیش از گسترش صنعت بازیافت نیز در میان عموم مردم ارزشمند محسوب میشد ضایعات آهن است. این ضایعات از دیرباز با نام آهن قراضه معامله میشد. صنایع فراوانی در دنیا تولیدکننده ضایعات آهن هستند که صنایع حمل و نقل، ساختمانسازی و خودروسازی بیشترین سهم را به خود اختصاص دادهاند.
در بازار خرید و فروش سنّتی آهن قراضه، تنها وزن ضایعات آهن ارزش دارد و کاربرد آن قطعه و یا سایر فلزات موجود در آن برای ایشان اهمّیّتی ندارد.
چه بسا اگر محصولی که به عنوان ضایعات به این مراکز بازیافت سنتی تحویل داده شده.
درصد ناخالصی آن زیاد باشد ولو اینکه ناخالصی مذکور شامل فلزات ارزشمندی چون مس و برنج باشد، آن محصول بیارزش به حساب میآید.
در این گونه کارگاهها آهن قراضه ها با آهنربا تست میشود و برای ذوب به کوره فرستاده میشود.
استفاده مجدد از ضایعات در مقابل استفاده از خام، فواید بسیار زیادی دارد. اوّلین فایده آن صرفهجویی هفتاد درصدی در مصرف انرژی و صرفهجویی نود درصدی در استفاده از مواد معدنی است.
با توجّه به این که تولید آهنآلات موجب آلودگی زیست محیطی میشود، بازیافت ضایعات موجب کاهش بیش از هشتاد درصد از آلودگی هوا و بیش از هفتاد درصد آلودگی آبها میشود.
علاوه بر این بازیافت ضایعات سبب صرفهجویی در استفاده از منابع طبیعی نیز میشود .
به عبارت دیگر بازیافت یک تن فولاد از ضایعات آهن باعث حفظ 1100کیلوگرم آهن، 600 کیلوگرم زغالسنگ و53 کیلوگرم سنگ آهک میشود.
موارد مصرف بازیافت ضایعات آهن
همانطور که گفتیم مصرف آهن در صنایعی مانند حمل و نقل، ساختمان سازی و خودروسازی بسیار زیاد است.
بنابراین ضایعات آهن بازیافت شده نیز میتوانند در همین صنایع به کار گرفته شوند.
بر اساس نظریه اقتصاد چرخشی، حالت ایدهآل یک اقتصاد موفّق این است که محصولات تولید شده قابلیت بازیافت داشته و دوباره به چرخه صنعت بازگردند.
از رایجترین موارد استفاده از ضایعات بازیافتی آهن میتوان به تولید انواع ابزار، صندلی، میز، نیمکت. لوازم دکوری، تجهیزات دکوراسیون شهری و… اشاره کرد.
یک کارخانه بازیافت ضایعات به تجهیزاتی از قبیل نوار نقاله.
قرص مگنت، پرس مخصوص، کوره ذوب، چنگک، دستگاه خردکن، قالب ریختهگری و… نیاز دارد.
ابتدا ضایعات بر روی تسمه نقاله مجهز به آهنربا قرار داده میشود.
غیر آهنی از ضایعات آهن جدا شوند. چون این مرحله از اهمّیّت زیادی برخوردار است.
و ورود ناخالصی در میان ضایعات، کیفیت محصول نهایی را کاهش میدهد؛
معمولاً در این بخش از نیروی انسانی نیز به عنوان ناظر استفاده میشود.
تا در صورت تشخیص ناخالصی، آن را از دستگاه خارج کند.
سپس فرایند فشرده سازی با دستگاه پرس صورت میگیرد در این مرحله قطعات کوچک و بزرگ ضایعات جداسازی میشود.
پس از آن، ضایعات آهن پرس شده وارد کوره ذوب میشوند.
برای کاهش زمان فرایند ذوب، یک سوّم حجم کوره از قطعات باریک و بقیه آن با قطعات ضخیمتر پر میشود.
پس از افزودن مواد لازم، مذاب حاصل باید نمونهبرداری شده و خلوص آن در آزمایشگاه سنجیده شود.
در صورت تأیید آزمایشگاه محول نهایی در قالبهای مورد نظر برای عرضه به بازار قالبگیری میشود.