در حالی که برای بسیاری از افراد در دنیا عنوان “صنعت بازیافت ضایعات الکترونیک” عبارتی غریب و نامأنوس است؛ بسیاری از کشورها مانند چین و ژاپن سالهاست که درآمد خوبی از این صنعت کسب میکنند. مانند هر صنعت و تجارت نوپایی هنگامی که اوّلین افراد برای سرمایهگذاری در زمینه بازیافت ضایعات الکترونیکی پیشقدم شدند، کمتر کسی میتوانست سودآور بودن کار آنان را پیشبینی کند. امّا همین پیشگامان به دلیل این که زمانی آغاز به کار کردند که مواد اولیه یعنی همان ضایعات الکترونیکی تقریباً رایگان محسوب میشد، سود فراوانی نصیبشان شد. در حقیقت داستان از بروز یک معضل در دنیا آغاز شد.
معضل حجم انبوه ضایعات الکترونیک
همزمان با پیشرفت صنایع الکترونیکی و افزایش تولید محصولات الکترونیکی، دنیا و به ویژه کشورهای بزرگ صنعتی با معضل حجم انبوه ضایعات الکترونیکی مواجه شدند. کشور آمریکا که بزرگترین تولید کننده این محصولات و طبیعتاً بزرگترین تولید کننده این ضایعات بود، سادهترین راهحل را انتخاب کرد: صادرات ضایعات به کشورهایی مانند هند، پاکستان، نیجریه و چین. امّا مسئله این بود که در این کشورها این ضایعات با سختی و زحمت فراوان سوزانده میشدند که خطرات زیست محیطی فراوانی به بار میآورد.
نکته مهم در این زمینه این است که مطابق تعهدنامهای که در سال 1989 از سوی سازمان ملل متحد وضع شده بود و اغلب کشورها به جز آمریکا آن را امضا کردهاند؛ در راستای کنترل زبالهها و ضایعات خطرناک، اگر کشوری قصد صادر کردن این ضایعات را داشته باشد.
باید ابتدا از کشور مقصد موافقتنامه دریافت کند و هر کشوری به طور مستقل میتواند واردات این ضایعات را ممنوع کند.
امّا مبادلات ضایعات الکترونیکی همچنان بین چین و آمریکا وجود دارد چرا که از یک سو کشور آمریکا هیچ پایبندی به این قرارداد ندارد
و از سوی دیگر کشور چین نمیتواند از سود بالای صنعت بازیافت ضایعات الکترونیکی صرفنظر کند.
به طوری که گفته میشود امروزه بیش از 70 درصد ضایعات الکترونیکی در چین بازیافت میشوند.
البته سایر کشورهای صنعتی نیز اغلب ضایعات الکترونیکی خود را صادر میکنند.
زیرا به دلیل وجود قوانین زیست محیطی سختگیرانه و هزینه بالای دستمزد و انرژی،
اقبال زیادی برای سرمایهگذاری در این زمینه وجود ندارد
و در حقیقت این کار در کشورهای توسعه یافته توجیه اقتصادی ندارد.
نقش کشور چین در بازیافت ضایعات الکترونیکی
در کشورهایی مانند چین و ژاپن که نیروی کار بسیار ارزان است این امر، یک تجارت کاملاً سودآور است.
به عنوان مثال یک کارخانه بازیافت ضایعات الکترونیکی در ژاپن که از این ضایعات، طلا و نقره استخراج میکند؛
ماهانه بین 200 تا 300 کیلو شمش طلای خالص تولید میکند که تقریباً با تولید یک معدن طلا برابری میکند.
آمار جالب توجهی در این زمینه وجود دارد.
که در یک تن ضایعات گوشی موبایل 150 تا 300 گرم طلا وجود دارد.
در حالی که در هر تن سنگ معدن طلا تنها 20 تا 30 گرم طلا وجود دارد. علاوه بر آن.
در بازیافت ضایعات الکترونیکی فلزات ارزشمند دیگری مانند مس، پلاتین، نقره و پالادیوم نیز وجود دارد. پس باید اقرار کنیم.
در اینجا هم مثل اغلب صنایع، کشور چین زمان و مکان مناسب برای سرمایهگذاری را انتخاب کرده.
و به نوعی یکهتاز این عرصه است و درآمد قابل توجهی نیز کسب میکند.