در سال های اخیر و با افزایش جمعیت انسان ها بر روی کره زمین، میزان تولید زباله ها نیز افزایش پیدا کرده است. امروزه مدیریت پسماند برای دفع صحیح زباله ها و استفاده صحیح از آنها میتواند نقش بسیار مهمی در صرفه جویی منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست داشته باشد. بازیافت زباله ها بخش مهمی از مدیریت پسماند را شامل می شود که در این مطلب قصد داریم شما را با مراحل انجام آن و کاربردهایش در صنایع اولیه آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
بازیافت زباله های مختلف
بازیافت زباله فرآیندی چند مرحله است که اولین مرحله آن از خانه خود ما شروع می شود. در نهایت و پس از اتمام مراحل بازیافت، این زباله ها به مواد قابل مصرف دیگری تبدیل می شوند. البته بازیافت زباله بیشتر برای زباله های خشک قابل انجام است.
مراحل بازیافت ممکن است برای زباله های مختلف کمی متفاوت باشد اما صورت کلی آن یکسان است. برای مثال ممکن است یک مرحله برای زباله هایی خاص مهمتر باشد و یا از مراحل کوچکتر تشکیل شده باشد. اما به طور کلی مراحل بازیافت زباله های خشک به شرح زیر است:
مرحله اول: تفکیک زباله ها در محل تولید
اولین مرحله بازیافت زباله از محل تولید و در واقع از خانه ما شروع می شود. در محله اولیه زباله هایی که در مبدا تولید می شوند باید تفکیک شوند. بهتر است بدانید مرحله تفکیک و جمع آوری زباله مهمترین مراحل در بازیافت زباله های خشک هستند. یکی از مشکلات اصلی کم بودن نرخ بازیافت در کشور ما عدم تفکیک و جمع آوری صحیح زباله ها در مبدا است. در این مرحله شما باید زباله ها را به محض تولید از هم تفکیک کنید و این تفکیک کردن بیشتر به عنوان زباله های خشک و تر صورت می گیرد. این کار اهمیت بسیار زیادی در مدیریت پسماند و بازیافت زباله دارد.
زباله های خشک و تر
زباله های خشک را نیز میتوانید از هم تفکیک کنید. برای مثال بهتر است زباله های خشک مانند فلز، شیشه، کاغذ و … را از هم تفکیک کنیم تا مراحل بازیافت زباله سریع تر انجام شود. تفکیک زباله از مبدا مانع از کثیف شدن زباله های قابل بازیافت شده و از طرفی در مراحل بعد دیگر نیازی به جدا کردن زباله ها از میان انبوه زباله ها نخواهد بود.
مرحله دوم: جمع آوری زباله و انتقال آن به مراکز تفکیک
در این مرحله تمامی زباله ها از مکان های تولید زباله جمع آوری شده و به مراکز تفکیک منتقل می شوند. در کشور ما این وظیفه بر عهده شهرداری و پیمانکاران شهرداری است که البته زباله های جمع آوری شده را معمولا به جای بردن به محل بازیافت دور انداخته و به خاکچال می برند. مراکز بازیافت زیادی هم اکنون در کشور ما فعال است که این زباله ها را از درب خانه ها تحویل گرفته و به مراکز تفکیک خود منتقل میکنند.
مرحله سوم: تفکیک زباله ها در مراکز تفکیک
وقتی زباله ها از تمام سطح جمع آوری شده و به مراکز تفکیک زباله منتقل شدند نوبت به تفکیک کامل زباله ها می رسد. در این مرحله زباله های مختلف با توجه به مصارف نهایی شان جداسازی شده و از یکدیگر تفکیک میشوند. در این مرحله زباله های خشک مانند فلز،پلاستیک، شیشه و … از هم کاملا جداسازی می شوند.
سپس زباله های تفکیک شده بنا بر کاربردشان از هم تفکیک می شوند. برای مثال تمامی زباله های فلزی در دسته های آهن، استیل، چدن و … باید تفکیک شوند. در همین مرحله تمام زباله های غیر قابل بازیافت و بلا استفاده جداسازی شده و به محل های دفع منتقل می شوند. زباله های تفکیک شده نیز به محل های تعیین شده برای بازیافت منتقل می شوند.
مرحله چهارم: شستشو و جداسازی آلودگی از زباله
پس از تفکیک زباله ها و انتقال آنها به کارخانه بازیافت نوبت به تمیز کردن آنها می رسد. در طی مراحل جمع آوری و انتقال زباله ها به مراکز تفکیک زباله ها کثیف تر شده اند و ممکن است با مواد دیگری ترکیب شده باشند. این آلودگی ها و ناخالصی ها میتواند بر کیفیت محصول نهایی تاثیر منفی گذاشته و حتی ممکن است انجام بازیافت را غیر ممکن سازد. بنابراین باید پیش از بازیافت، زباله ها را کاملا شست تا آلودگی ها و ناخالص ها را از آنها برطرف شود. زباله هایی که از مبدا به خوبی تفکیک شده باشند آلودگی های بسیار کمتری از زباله های دیگر داشته و این مساله مبین اهمیت تفکیک زباله ها در مبدا است.
مرحله پنجم: تبدیل زباله ها به مواد اصلی سازنده آنها در کارخانه بازیافت
در این مرحله زباله هایی که کاملا شستشو شده اند باید دچار تغییر در حالت و شکل شوند. برای این کار ضایعات فلزات باید در کوره های مخصوص ذوب شوند تا به شکل ساده خودشان تبدیل شوند. در این حالت میتوان از این اشکال ساده در صنایع مختلف استفاده کرد. وقتی زباله ها تغییر حالت داده و به شکل اولیه شان در آمدند باید با هم ترکیب شوند که این کار موجب ایجاد ناخالصی در محصولات و کاهش کیفیت آنها خواهد شد. تغییر حالت مواد ممکن است ممکن است موجب تخریب تدریجی بافت ماده و کاهش قدرت آن شود. به همین دلیل موادی که چند بار بازیافت می شوند دچار ناخالصی زیادی می شوند و دیگر قابل استفاده نیستند. بنابراین بهترین کار تولید حداقل زباله و تفکیک درست آنها در مبدا است.
کاربرد مواد بازیافتی در صنایع مختلف
زباله ها و ضایعات مختلف پس از بازیافت و تغییر حالت به مواد اولیه، برای صنایع مختلفی کاربرد دارند. البته به دلیل کاهش کیفیت مواد بازیافتی آنها را نمیتوان در هر جایی به کار برد و تنها در برخی از صنایع کاربرد دارند.ئبرای مثال کاغذهای بازیافتی نسبت به کاغذهای اصلی مقاومت کمتری داشته و به راحتی پاره می شوند. رنگ و شفافیت این کاغذهای بازیافتی نیز به هیچ وجه قابل مقایسه با کاغذهای معمول نبوده و از طرفی این کاغذها در صورت عدم ضد عفونی میتوانند موجب انتقال بیماری و آلودگی های مختلف شوند. بنابراین این کاغذها را تنها میتوان در موارد خاص استفاده کرد.